Chùa Hang , động Phật, hang Dơi
Bốn phương tám hướng chẳng nơi nào bằng
***
Chùa hang cảnh Phật nhiệm mầu
Ấy là Bụt mọc hay bầu Tiên xây
Kính thưa quý khách, chùa Hang hay còn gọi là chùa Cốc Tự, là ngôi chùa thiên tạo độc đáo thuộc phường Vạn Sơn, quận Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng. Đúng như tên gọi của nó, chùa được xây dựng trong một hang đá trên núi Vạn Tác mặt chính hướng ra biển. Theo truyền ngôn kể lại, chùa được xây dựng vào thế kỉ hai trước công nguyên, thời Hùng Vương thứ 18, có 1 nhà sư tên Bần người Thiên Trúc - Ấn Độ theo thuyền đi truyền bá đạo Phật. Trên đường đi ông đã dừng chân nghỉ tại núi Vạn Tác và ông đã phát hiện ra hang động này. Nhận thấy hang động này nằm ở vị trí rất đẹp với sơn thủy hữu tình. Ông đã quyết định ở lại lập bàn thờ phật và tu hành tại đây. Sau đó một thời gian ông cho xây dựng một ngôi chùa lớn trên đỉnh núi Mẫu Sơn để ngày ngày thuyết pháp và truyền bá đạo phật cho dân gian. Đến cuối đời, ông trở về chùa Hang và viên tịch tại đó.
Tượng tổ sư
Trải qua năm tháng ngôi chùa đã bị xuống cấp nghiêm trọng, đặc biệt là trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược 1945 -1954. Thể theo nguyện vọng của các tín đồ tăng ni phật tử. Từ năm 1990 ngôi chùa mới dần được khôi phục lại và đi vào hoạt động dưới sự của trụ trì của Đại đức Thích Giác Hiệu. Theo như lời Đại đức kể lại thì trước khi đến ngôi chùa này Đại đức có nằm mơ thấy tổ sư Bần về báo mộng cho Đại đức phải đến một ngôi chùa mà ngôi chùa đó phải nằm trong 1 hang đá. Trong hang có 1 giếng nước. Và trong 1 lần đi vãng du Đại đức đã tình cờ phát hiện ra hang động này và thấy giống ý như trong giấc mơ. Vì vậy, Đại đức đã quyết định ở lại cùng với tín đồ phật tử và cư dân Đồ Sơn cho cải tạo lại chùa với quy mô bề thế như ngày nay gồm 1 gian chính điện, nhà tổ, nhà mẫu và khuôn viên phía sau chùa.
Từ xa nhìn lại, quý khách có thể dễ dàng nhận ra ngôi chùa qua hình ảnh của phật bà Quan Âm. Hình ảnh Phật bà quan âm đứng uy nghiêm trên vách núi như muốn soi đường chỉ lối cho mọi người qua lại. và bên cạnh bà, một bên là tòa tháp thiêng,“thất phật thế tôn”. Tòa tháp có 7 tầng mỗi tầng tượng trưng cho 7 vị sư tổ đã tu hành chính quả, một bên là hình ảnh “tứ linh” long –li – quy – phụng ẩn hiện trên vách đá. Tạo nên sự linh thiêng cho ngôi chùa. Và dọc theo hành lang của ngôi chùa là hình ảnh của 18 pho tượng la hán, mỗi pho tượng có dáng vẻ khác nhau. Những pho tượng này tượng trưng cho những vị đệ tử của phật Thích Ca. Từ vị trí nơi chúng ta đang đứng quý khách có thể nhìn thấy tòa nhà phía ngoài cùng bên tay trái của tôi chính là gian chính điện. Khác với những ngôi chùa truyền thống của VN, gian chính điện của chùa Hang có kết cấu ba tầng. Tầng trên cùng là nơi thờ phật A-di-đà, giáo chủ cõi tây phương cực lạc nơi mà chỉ có niền an vui, hạnh phúc mà không có những nỗi buồn khổ đau. Mọi người khi đến chùa, thường chắp tay lạy 3 vái, miệng đọc nam mô a-di-đà phật. Vậy 3 vái có nghĩa gì và tại sao lại niệm nam mô a-di-đà phật.
Vâng kính thưa quý khách, theo quan niện của nhà Phật, 3 vái tượng trưng cho Phật – Pháp – Tăng. Phật là “ giác”, có nghĩa là giác ngộ, sáng suốt; Pháp là “chánh”, có nghĩa là chánh nghĩa; tăng là “tịnh”, tức là thanh tịnh. Chính vì vậy 3 lạy đó tượng trưng cho sự sáng suốt, cho chánh nghĩa và sự thanh tịnh nơi cửa chùa. Còn “nam mô a-di-đà Phật” có nghĩa gì. Nam mô tượng trưng cho sự kính lễ, quy y, cứu độ, cứu ngã, quy mạng và phụng thờ. A là vô, di – đà là lượng, Phật là người giác ngộ. Năm mô a-di-đà Phật có nghĩa là “ kính lễ đấng giác ngộ vô lượng” hoặc chúng con xin nương tựa vào đấng giác ngộ vô lượng. Theo kinh phật dạy: “ nếu chúng sinh niệm 1 lần danh hiệu của đức phật A-di-đà thì sẽ tiêu tan được 8 muôn ức kiếp tội nặng.
Tầng hai là nơi thờ phật Thích Ca – vị phật đã thị niên tại thế gian này đã gần 3000 năm. Hai bên là pho tượng địa tạng vương bồ tát – ngài cứu chúng sinh bị chìm đắm trong cảnh địa ngục khổ đau và phật bà quan âm – ngài có nhiều phép thần thông chuyên đi khắp nơi để cứu giúp những người gặp khó khăn, hoạn nạn trong cuộc sống. Vì vậy trong dân gian người ta hay gọi bà là mẹ Quan Âm. Nói về phật Thích Ca, theo truyền thuyết kể lại, ngài tên thật là Tất Đạt Đa, là hoàng tử con vua nước Tịnh Phạm. Khi ngài sinh ra có 9 con rồng từ trên trời bay xuống phun nước tắm cho ngài. Sau khi tắm xong ngài đứng dậy bước 7 bước mỗi bước ngài bước đi đều nở thành 1 bông hoa sen. Và khi ngài bước đủ 7 bước thì dừng lại 1 tay chỉ xuống đất 1 tay chỉ lên trời rồi nói “ thiên thượng địa hạ, duy ngã độc tôn” tức là trên trời dưới đất duy nhất mình ta. Từ nhỏ ngài đã một lòng hướng về cõi phật, đến năm ngài 29 tuổi ngài quyết định rời khỏi hoàng cung để xuất gia tu hành và cũng từ đó ngài đi khắp nơi để truyền bá đạo phật. đến năm ngài 80 tuổi thì ngài viên tịch dưới một gốc cây bồ đề. Chính vì vậy mà khi chúng ta đến bất kỳ 1 ngôi chùa truyền thống nào của VN chúng ta có thể nhìn thấy hình ảnh phật Thích Ca ngồi dưới gốc cây bồ đề.
Tượng phật adi đà
Ngoài ra, tại gian chính điện tầng hai còn có ban thờ đức Thánh Ông ở bên trái. Ông là người ưa làm việc bố thí thường xuyên chu cấp và nuôi dưỡng những trẻ mồ côi, người già ko nơi nương tựa cho nên người đời thường gọi ngài là “trưởng giả cấp cô độc” . Theo kinh phật : Ngài là trưởng giả cấp cô độc, khi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni thành phật ngài đã mua vườn, ngài đã lập trịnh xá rước Phật về thuyết pháp trong khu vườn này ông đều lo cung cấp và trong coi các tiện nghi, vật dụng chính vì vậy về sau ông được Đức Phật cho làm thần bảo vệ tài sản ở khắp nơi.
Bên phải là ban thờ thánh A – nan : ngài 1 trong 2 đệ tử của Thích Ca Mâu Ni và cũng là em họ của Đức Phật Thích Ca. từ khi xuất gia theo Phật, ngài luôn ở cạnh Phật cho nên là người được nghe lời Phật Tổ nhiều nhất so với các đệ tử. theo kinh sách nhà phật thì thánh A-nan là người có trí tuệ đệ nhất, có thể nghe và nhớ hết các kinh sách của nhà phật.
Từ bên ngoài nhìn vào, mấy ai có thể biết được đằng sau gian chính điện nguy nga lộng lẫy lại là một hang đá nằm sâu trong vách núi, nơi mà trước kia tổ sư Bần Phật Quang đã tu hành. Và hiện nay, để tưởng nhớ tới ngài, Đại đức Thích Giác Hiệu đã tôn thờ tượng ngài ở đó. Đằng sau tượng ngài là giếng nước cổ, tương truyền sư Bần đã lấy nước trong giếng đó để uống và sinh hoạt hàng ngày. Vì vậy mà nhiều tín đồ phật tử đến đây đều muốn xin nước trong giếng của chùa về uống hoặc tắm cho trẻ con với mong muốn được đức phật ban cho sức khỏe và bình an.
Bên tay phải của chúng ta là nhà thờ tổ. Chính giữa là khám thờ Tổ sư Đạt Ma người có công lớn trong việc truyền bá đạo Phật nhất là ở TQ và trên TG. Bên trái là khám thờ của nhà sư Phạm Ngọc - người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống đô hộ giặc Minh. Ông vốn là người chùa Vân Bổn sau khi ngôi chùa bị giặc minh đốt cháy ông đã về chùa hang và xin với tổ sư Bần cho tá túc nhờ. Khi Pháp xâm lược nước ta, ông đã cởi áo tu hành cùng với nhân dân chống Pháp. Hiện nay thì hài cốt ngài đã được đưa về nghĩa trang liệt sĩ để thờ phụng.
Nằm sát bên nhà tổ là nhà mẫu, nơi thờ tam tòa thánh mẫu cùng ngũ vị tôn ông. khi quý khách vào thăm quan chùa thì quý khách có thể thấy hàng trên cùng là ban thờ tam tòa thánh mẫu, ngồi giữa mặc áo đỏ là mẫu thượng thiên cai quản bầu trời, mặc aó xanh là mẫu thượng ngàn cai quan vùng rừng núi, áo trắng là mẫu thoải cai quản vùng sông nước.
Ngoài ra, tại nhà thờ mẫu còn được đặt khám thờ đức thánh Trần triều – người đã ba lần đánh thắng quân Mông Nguyên. Và Chử Đồng Tử - đệ tử chân truyền đầu tiên của tổ sư Bần. Trên ban thờ ngài có thờ 1 chiếc nón lá và 1 cây gậy pháp. Đây là 2 món báu vật mà tổ sư Bần Phật Quang đã truyền lại cho ngài đi khắp nơi giúp đỡ và cứu nhân độ thế.
Vâng kính thưa quý khách, với những giá trị về lịch sử và tâm linh, các nhà nghiên cứu sử học đã cho rằng chùa Hang Đồ Sơn là nơi đầu tiên đạo phật du nhập vào VN bằng đường biển. Rồi từ đây mới truyền lên Luy Lâu – trung tâm phật giáo ở Bắc Ninh, từ Luy Lâu truyền lên bành thành Lạc Dương, TQ. Không biết giả thuyết này đúng tới đâu, nhưng với người dân ĐS nói riêng và người dân HP nói chung thì chùa Hang là một di tích lịch sử phật giáo của thành phố. Và hàng năm, chùa hang thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước về thăm quan.